Anagramy – literackie zabawy słowem

Co to jest anagram? Jak tworzyć anagramy?

Anagramy – inaczej zabawa słowem. Anagram jest niezwykle wyrafinowaną formą literackich gierek. Polega ona na zamianie miejscami liter lub sylab w dowolnym wyrazie, wyrażeniu lub całym zdaniu w taki sposób, by powstało inne słowo lub wyrażenie posiadające własny sens. Nazwa anagram wywodzi się od dwóch słów greckich: ana – gramma, co oznacza „nad literą”.

 

Przykładowym anagramem wynikającym z przestawienia liter jest „torba-tabor„. Prostszym sposobem uzyskania anagramu jest ułożenie liter wyrazu w odwrotnej kolejności jak np. „kebab?babek„, czasem jednak może to przynieść nieoczekiwany wynik, tak jak w wyrazie „kajak-kajak„. Kolejnym z szybkich sposobów na próbowanie uzyskania anagramu jest przestawienie jego sylab „tyran-ranty„. Dla większości wyrazów należy jednak szukać anagramów wynikających z przestawiania liter i w ten sposób, do wcześniej użytego przykładu można otrzymać kolejną parę słów „tyran-narty„.

 

Gdzie stosowane są anagramy?

Jednym ze sposobów wykorzystania anagramów są gry słowne, polegające na zapisaniu odgadnięciu pierwotnego sensu z zapisanej sentencji. Taka zabawa może być bardzo rozwojowa dla naszego mózgu oraz pozwala wzbogacać słownictwo.

 

Układanie anagramów wymaga wyobraźni i inwencji, przez co stosuję się je czasem podczas wymyślania pseudonimów artystycznych i tak np. pseudonim Vivian Darkbloom to anagram pisarza o imieniu i nazwisku Vladimir Nabokov. Nadawanie przydomków w postaci anagramów nazwisk przejawił się także w formie satyrycznej, jak np. Salvador Dali został nazwany Avida Dollars (tłum. pazerny na dolary), Gregory House – Huge ego, sorry (tłum. wielkie ego, wybaczcie) lub polskie Norwid – On drwi.

 

Kolejnym sposobem na korzystanie z anagramów było szyfrowanie odkryć naukowych, co miało je zabezpieczyć przed konkurencją. Odkrycie pierścieni Saturna Galileusz zapisał w ten sposób: „SMAISMRMILMEPOETALEVMIBUNENUGTTAVIRAS”, co oznaczało „Altissimum planetam tergeminum observavi” (tłum. Najwyższą planetę obserwowałem jako potrójną).

Huygens po odkryciu księżyca Saturna nazwanego później Tytanem, zapisał w postaci anagramu, opis skrywający objaśnienie zmiennego wyglądu Saturna w postaci: „aaaaaaacccccdeeeeeghiiiiiiillllmmnnnnnnnnnooooppqrrstttttuuuuu” co oznaczało „Annulo cingitur, tenui, plano, nusquam cohaerente, ad clipticam inclinato” (tłum. Jest on otoczony przez cienki, płaski dysk, który nigdzie go nie dotyka i jest nachylony do ekliptyki). Hooke swoje prawo pierwotnie ogłosił w postaci „ceiiinosssttuv”, co zostało przetłumaczone na „Ut tensio, sic vis” (tłum. Jakie wydłużenie, taka siła).

 

Przykładów, gdzie zastosowano anagramy jest wiele, ale każdy może z nich korzystać na swoje potrzeby do woli i zupełnie za darmo, wystarczy odrobina pomysłowości.